Lucas van Leyden
Updated at:
In een akte van de Utrechtse notaris Niclaes van Lostadt uit 1635 komt, in naam althans, Lucas van Leyden voorbij.
Het gaat om een betalingskwestie aan diens nazaten, maar de beste man zelf – dan reeds ruim een eeuw dood - wordt omschreven als ‘den ouden vermaerden schilder’. Lucas van Leyden (ca. 1494 Leiden -1533 Leiden) leefde op het spanningsveld tussen Middeleeuwen en Renaissance en meer nog dan in zijn schilderijen doorbrak hij in zijn prenten de Middeleeuwse traditie. Zijn prenten zijn vaak humanistisch getoonzet met een voorkeur voor mythologische taferelen en zelfbewuste naakten dan wel aangeklede personen die zich vrijmoedig in een alledaagse omgeving posteren. Deze staan veraf van het geijkte werk van zijn tijdgenoten met een devote bijbelse setting waarin dikwijls ook nog plaats moest zijn voor de eerbiedig afgebeelde opdrachtgever(s).
Prenten waren in die tijd betaalbaarder en konden makkelijker mee op reis. Beïnvloeding van (internationale) kunstenaars onderling verliep dan ook vaak via grafisch werk. Zelf heeft Lucas goed gekeken naar de grafiek van zijn vermaarde Duitse generatiegenoot Albrecht Dürer, die op zijn beurt met bewondering naar de Leidse kunstenaar keek. In 1521 kwam het tot een ontmoeting in de handelsmetropool Antwerpen, waar Dürer elf maanden verbleef. Ze wisselden prenten uit en bij die gelegenheid tekenden ze elkander ook. Lucas’ versie van zijn Nürnbergse kunstbroeder is verloren gegaan, maar Dürers met zilverstift gemaakt portret van de man die hij in zijn reisdagboek als klein van stuk omschreef is gelukkig wel bewaard gebleven en hierbij afgebeeld.
Typisch 'vrijmoedig' mag ook de buitenechtelijke teling van het dochtertje Marijtgen (Lucasdr) heten, dat rond 1512 geboren werd. Zij zou de kunstschilder Dammas Claesz de Hoij huwen en aldus aan de wieg staan van het kunstenaarsgeslacht De Hoij. En laat in deze akte uit 1635 nu ook sprake zijn van een zekere Glaude van Hoij, zijnde ‘schilder in Vranckrijck’. Best interessante akte dus!
Met dank aan Lidy.
Albrect Dürers portret van Lucas van Leyden (1521)
