Nieuws 2.0! Lokale kronieken, 1500-1850

Verder schatgraven in de lokale geschiedenis van Nederland en Belgiƫ? Help ons met het labelen van belangrijke informatie in ruim 30.000 getranscribeerde pagina's Nederlandstalige kronieken!

Stand van zaken

  • 33.680 scans
  • 395 deelnemers

Project info

In dit project gaan we ruim 30.000 scans van Vlaamse en Nederlandse lokale kronieken uit de periode ca. 1500-1850 annoteren. Deze manuscripten zijn in een ander VeleHandenproject getranscribeerd, met hulp van veel vrijwilligers. Dat project is overigens nog steeds gaande, en is hier te vinden. Daarnaast annoteren we een stuk of honderd kronieken die eerder zijn uitgegeven en nu zijn gedigitaliseerd door de Koninklijke Bibliotheek.

Wat is een kroniek?

Een lokale kroniek is een handgeschreven tekst waarin de auteur niet alleen de geschiedenis van zijn stad of dorp beschrijft, maar vaak ook ieder jaar, maand of dag memorabele zaken en gebeurtenissen in zijn eigen omgeving optekent om ze zo vast te leggen voor het nageslacht. De auteurs gaven hun teksten verschillende namen; dagverhaal, geschiedenis of journaal bijvoorbeeld, maar de teksten lijken zoveel op elkaar dat ze toch bij het hetzelfde genre horen. Kroniekschrijvers beschreven alledaagse dingen, zoals het weer, de prijzen, natuurverschijnselen, nieuwe gebouwen, ongelukken en misdaden, maar gebruikten ze in crisisjaren soms ook om over politiek te schrijven en de gevolgen van oorlog en maatschappelijke onrust. Ze luisterden naar de stadsomroeper en preken, hoorden verhalen in de herberg en de trekschuit, maar deden hun informatie ook op uit brieven, pamfletten en kranten. Kronieken hebben dus vaak een heel lokaal karakter. Er staat veel interessante informatie in over de plaats of het dorp waar ze zijn geschreven. Daarom zijn ze ook leuk om te lezen voor liefhebbers van lokale geschiedenis.

Wat gaan we doen?

In dit project gaan we informatie in deze kronieken van een label voorzien. Denk daarbij aan gegevens zoals de datum, een locatie, een persoonsnaam, maar ook het paginanummer, een afbeelding of een citaat. Dit maakt de kronieke beter doorzoekbaar en daarmee bruikbaarder voor lokaal, genealogisch en vergelijkend onderzoek.

U krijgt steeds een foto van een kroniekpagina te zien, samen met de transcriptie van die pagina. In sommige gevallen krijgt u alleen een transcriptie te zien, zonder scan. U hoeft dus niet per se oud schrift te kunnen lezen, om deel te nemen aan dit project. Wel vraagt het Nederlands in met name de oudere teksten wel wat affiniteit met het taalgebruik uit die tijd. In de tekst voorziet u namen, data en andere zaken van een label, door tekst te selecteren en via uw rechtermuisknop het juiste label te selecteren. Een uitgebreide uitleg vindt u in de handleiding.

Hoe kan ik aan de slag?

In principe kan iedere geschiedenisliefhebber met enige ervaring in het lezen van vroegmodern Nederlands direct aan de slag! De kronieken zijn ingedeeld in drie categorieën, die iets over de leesbaarheid zeggen. Teksten uit de achttiende eeuw zijn over het algemeen makkelijker te lezen dan die uit de zestiende en zeventiende eeuw.

Hoe kiest u de moeilijkheidsgraad?

Categorie 1: Goed leesbaar schrift voor de beginner

Deze kronieken komen veelal uit de 18e  en 19e eeuw en zijn goed te lezen. Het taalgebruik is over algemeen goed te volgen.

 

 

Categorie 2: Lastiger handschrift voor de geoefende lezer 

De handschriften die u in deze categorie tegenkomt, zijn minder regelmatig en daardoor soms wat moeilijker om te lezen.

 

Categorie 3: Gotisch schrift voor de expert

Dit handschrift vol met lussen en bijzondere tekens is geen enkel probleem voor de gevorderde paleograaf, en met de transcriptie erbij, is het voor iedereen goed te doen.

 

Lokale geschiedenis! 

U kunt uw keuze niet alleen laten afhangen van de moeilijkheidsgraad, maar ook van de plaats waarin de kroniek geschreven is. Komt u uit Rotterdam en zou u graag meer willen weten over de lokale gebeurtenissen uit uw regio in de 17e eeuw? Selecteer dan ‘Rotterdam’ bij uw voorkeuren en lees alles over de bekende havenstad. Als u, net als wij, overal geïnteresseerd in bent, is het ook mogelijk om geen voorkeur op te geven. Dan verschijnt er een willekeurige tekst op uw scherm waar u direct mee aan de slag kunt.

Wat levert het u op?

Voor elke ingevoerde scan krijgt u twee punten. Is deze gecontroleerd, dan krijgt u nog twee punten.

Hulpmiddelen

We helpen elkaar op weg in het forum. Specifieke vragen over het project kunt u ook stellen aan: kronieken@hum.leidenuniv.nl

Meer weten?

Wilt u meer weten en op de hoogte blijven van ons onderzoeksproject Chronicling Novelty. New knowledge in the Netherlands, 1500-1850, volg ons dan op https://chroniclingnovelty.com. Als ons project klaar stellen we de teksten voor iedereen beschikbaar, zodat ze hetzij via de website van DBNL, hetzij via de websites van lokale archieven en bibliotheken kunnen worden geraadpleegd.