Dat is geen taal van een dienstbode, maar van een notaris. Bij Toll staan de insinuaties en attestaties bol van de bloemrijke taal. Volgens mij is hij een carrière als schrijver misgelopen.

Nou, Abraham Coijmans kan er anders ook wat van:

Johanna Margaretha Gijzius is een secreet. Als we de acht meisjes mogen geloven die bij haar gediend en gewoond hebben – enkelen van hen wel tien jaar – hebben als dienstmeid, naaister of schoonmaakster. Allemaal op request van haar echtgenoot Anthonij Swijgthuizen, die volgens diezelfde getuigen een halve heilige moet zijn geweest.

Ze is 'van een heel slegt, ongemakkelijk, wispeltuurig, ja ten allen uijterst kwaadaardig en ondeugend naturel en van een onverdragelijk en goddeloos humeur en levenswijs, leugenagtig en ten allen uijterste trots en hoovaardig en dat alles wel zoodanig, dat genoegsaam niemant met haar eenige ommegang in 't ordentelijke kan hebben'. Dagelijks is het 'tieren, vloeken en raasen, zo teegens haar dienstboode en kinderen, op een onverdraaglijke manier', ook tegen haar man, die ze bovendien mishandelt en uitscheldt voor 'schurk, schelm, canalje, dief en meer diergelijke verfoelijke uijtdrukkingen'. En daarbij is ze ook nog 'zo gierig, dat zij haar man, kinderen of dienstbooden ordentelijk hun bekomst en 't eeten niet gunt'. Zelfs 's nachts houdt ze niet op en de dienstmeiden liggen wakker van het 'gewelt en geraas' in de echtelijke slaapkamer.

Marritje Michielse verklaart haar 's morgens zelfs 'met de braasem op de mond' in bed te hebben aangetroffen:


Iemand enig idee wat dat mag betekenen? (Aan veel meer dan een zoetwatervis of een zeurkous kan het woordenboek mij niet helpen).

Anthonij daarentegen is een 'braaf, eerlijk, nugter en ordentelijk man' die zijn kinderen 'in de vreese des Heeren' opvoedt en zijn huijsvrouw met 'alle ordentelijkheijt en zagtmoedigheijt behandelt (...) dog alles vrutgteloos'.

 ABRAHAM COIJMANS 1741-1781 - 1 - Beginner - 12005 - (1756-1756) - NOTJ00538000633 - NOTJ00538000637

En ook Scheurleer heeft gevoel voor drama:

Postbode Jan Steenweg van het Friese postkantoor is op de Leliegracht door een of meer manspersonen overvallen en van zijn brieventas beroofd. Hij is zo te lezen volledig de kluts kwijt: schreeuwend als een 'dol mensch aan het bulderen' loopt hij zoekend bij kaarslicht tegen een boom op. De menigte die zich om hem heen heeft verzameld horen hem 'kermen als ijmand die geslagen wierd' want hij is 'ten allersterksten aangedaan en zwaar ontsteld' en horen 'vervolgens uijt zijn mond in 't afgebrokene en stamelende' 'dat hij op straat was aangerand en zijn zak met brieven kwijt was'. De tas kunnen ze ook niet vinden, maar Jan wordt naar huis gebracht en gekalmeerd met een glas bier en zes getuigen doen hun verhaal bij de notaris.

Want dit kan Jan wel zijn baan kosten, na veertien jaar trouwe dienst; er blijken coupons en wisselbrieven in de tas te zitten.

 PIETER JACOBUS SCHEURLEER 1781-1792 - 1 - Beginner - 16962 - (1781-1781) - NOTT00240000023 - NOTT00240000029