Opgemaakt, samengevat en ingeklopt: notariƫle akten in Brabant 1743-1935

Help je mee een van de belangrijkste en populairste archieven digitaal doorzoekbaar te maken? Join the crowd, klop de notarissen het web op!

Stand van zaken

  • 32.300 scans
  • 288 deelnemers

Project info

Huwelijksvoorwaarden, openbare verkopen, testamenten, schuldbekentenissen, minnelijke overeenkomsten en nog vele meer: notarissen legden ze in duizenden akten vast. Help je mee ze toegankelijk te maken? Samen werken we aan het digitaal doorzoekbaar krijgen van een van onze belangrijkste en populairste archieven!


Wat zijn notariële archieven?

Sinds 1811 zijn er in heel Nederland notarissen. In een deel van Nederland waren er ook al notarissen vóór 1811. Hun taak is het opmaken van akten. Soms heeft iets alleen maar rechtskracht als er door een notaris een akte van is opgemaakt. Tegenwoordig is dat bijvoorbeeld het geval bij de verkoop van huizen. De partijen die zo'n akte laten opmaken (bij verkoop van een huis dus de koper en verkoper) krijgen een exemplaar van die akte. Ook de notaris houdt een exemplaar: de minuut. De minuten van alle akten die een notaris heeft opgemaakt vormen een notarieel archief. Het BHIC beheert van veel Brabantse notarissen de notariële archieven die ouder zijn dan 75 jaar.

Notariële archieven behoren tot de belangrijkste en meest informatierijke archieven die wij beheren. Een schat aan onmisbare informatie voor bijvoorbeeld historici, genealogen, heemkundigen en huizenonderzoekers van. Denk aan testamenten, overdrachten van onroerend goed en hypotheken, huwelijksvoorwaarden en toestemmingen, boedelbeschrijvingen, schuldbekentenissen en nog veel meer.

Een deel van de notariële archieven die het BHIC beheert is in het verleden al door middel van korte samenvattingen toegankelijk gemaakt door vrijwilligers. Maar hoe zijn alle andere akten toegankelijk?


Wat zijn repertoria?

Gelukkig is het niet nodig om het hele archief door te nemen als je naar een specifieke akte zoekt, want notariële archieven zijn omvangrijk. Zoeken naar een akte is mogelijk via het repertorium. Het repertorium (in de Franse tijd repertoire) is een register waarin een notaris iedere akte in het kort aantekent. In dit register vind je onder andere het nummer van de akte, de datum, de soort akte en een omschrijving van de in de akte voorkomende namen, plaatsen en goederen. Dus een soort handige samenvattingen van alle akten van een notaris.


[afbeelding: Oudste ingeschreven aktes in het repertorium van Grave, 1743.]

De soort akte (bijvoorbeeld testament of verkoop) is doorgaans vermeld in een kolom brevet (ook wel originali) of minuut. De akten die in het repertorium vermeld worden als minuut zijn in het archief van de notaris ook daadwerkelijk aanwezig. Van de akten die vermeld worden als brevet is in het archief geen exemplaar aanwezig. Via repertoria bieden notarissen ons dus niet alleen een snelle toegang op de akten in het archief, maar bovendien korte samenvattingen van akten waarvan in het archief géén exemplaar als minuut aanwezig is. Onze ervaring is dat dit tot wel 10% van alle akten van een notaris kan betreffen!


Wat levert het project op?

Daarom nemen we in dit project de repertoria als basis voor het maken van een digitale toegang op onze notariële archieven. De repertoria zijn door het BHIC allemaal gescand en we roepen nu jullie hulp in om de gegevens in deze repertoria te indiceren en te transcriberen. Een pittige klus, maar wel eentje die bijdraagt aan de toegankelijkheid van een van onze belangrijkste en populairste archieven! Afwisselend met al die verschillende akten is het wel. En de ene notaris was ook langer van stof dan de andere.

Gedurende dit project worden steeds meer akten toegankelijk gemaakt. Deze akten worden steeds toegevoegd aan de bestaande database met notarisakten (http://www.bhic.nl/onderzoeken/notaris-schepen-en-andere-akten) waarin al een deel van onze notariële archieven doorzoekbaar is. Als het project afgerond is zullen alle notariële archieven die het BHIC beheert toegankelijk zijn.

De notarissen hebben met hun repertoria eigenlijk het archief al op papier toegankelijk gemaakt. Fijn dat jij ons nu wilt helpen met het maken van de digitale toegang!


[Afbeelding: Opgemaakte akten door de notaris in Vught, 1903.]