Actum in camere. Getuigenverklaringen uit het archief van de Brugse schepenbank (1700-1795)

Help ons mee de automatisch getranscribeerde achttiende-eeuwse getuigenverklaringen uit het archief van de Brugse schepenbank te corrigeren en draag zo je steentje bij aan het onderzoek naar het dagelijkse leven in het verleden!

Stand van zaken

  • 8.539 scans
  • 148 deelnemers

  • 8.443
    • 1.1% Onbruikbaar
    • 98.9% Ingevoerd
    • 98.6% Gecontroleerd
    Ingevoerd 100%
  • 8.423
    • 1.1% Onbruikbaar
    • 98.9% Ingevoerd
    • 98.6% Gecontroleerd
    Gecontroleerd 99.8%
Meedoen aan dit project

Project info

Projectbeschrijving

In de Belgische rijks- en stadsarchieven liggen vele kilometers rechtbankarchief uit het Ancien Regime (de periode vóór de Franse Revolutie) op de planken. Naast het eigen administratieve archief bestaat het gros van dit materiaal uit miljoenen kleine en grote dossiers van processen, die in de vroegmoderne periode voor één van de vele rechtbanken in de Zuidelijke Nederlanden werden gevoerd. In het kader van deze rechtszaken besloot het gerecht heel vaak om getuigen op te roepen die hun versie van de feiten moesten geven. Hun getuigenissen vormen een ware historische goudmijn voor onderzoekers, genealogen, heemkundigen,… Deze historische bronnen dienden in de eerste plaats om een beter beeld te krijgen van het delict, de omstandigheden waarin het had plaatsgevonden en de (eventuele) dader(s), maar daarnaast verschaften de ondervraagde personen in hun relaas – al dan niet terloops – heel wat informatie over wat ze aan het doen waren op het moment van de feiten, over hun beroepsactiviteiten, de relatie met familieleden of buren, hoe en waar ze zich ontspanden, het gebruik van de publieke en private ruimte, tijdsgebruik, enzovoort. De meerderheid van deze getuigen was wellicht ongeletterd, en heeft voor de rest weinig sporen in het archief nagelaten. Hun getuigenissen bieden dus een unieke inkijk op het leven van de gewone man en vrouw in het verleden.

Dit correctieproject concentreert zich specifiek op de achttiende-eeuwse getuigenverklaringen uit het archief van de Brugse schepenbank, dat wordt bewaard in het Rijksarchief Brugge. Het maakt deel uit van Getuigenissen, een ambitieus interdisciplinair burgerwetenschapsproject dat zich concentreert op getuigenverklaringen en verhoren van verdachten uit achttiende- en negentiende-eeuwse criminele rechtbanken in België. In het kader van dit project transcribeerden vrijwilligers in een eerste fase reeds meer dan 3000 getuigenverklaringen en verhoren van verdachten voor Brugge en omgeving, waaronder meer dan 1000 getuigenissen (geselecteerd op basis van tienjaarlijkse steekproeven) uit het archief van de achttiende-eeuwse schepenbank van de stad. Dit project liep van mei 2019 tot oktober 2020 op het Zooniverse-platform. Sinds kort beschikken we echter over een eigen transcriptieplatform.      Meer informatie hierover kan je vinden op onze website.

Getuigenissen Brugge op het Zooniverse-platform

 

In het archief van de schepenbank bevindt zich echter nog een veelvoud aan getuigenverklaringen die, voor wat de achttiende eeuw betreft, bijna integraal werden bewaard. Om ook dit rijke bronnenmateriaal voor onderzoek toegankelijk te maken, ontwikkelden we aan de hand van de gecorrigeerde transcripties een tekstherkenningsmodel (m.b.v. Transkribus), dat we vervolgens hebben gebruikt om een automatische transcriptie te genereren van alle overige getuigenverklaringen die de Brugse schepenen in de loop van de achttiende eeuw hebben opgetekend in het kader van criminele zaken. Deze transcripties zijn echter niet foutloos en om de transcriptiefouten eruit te halen, doen we graag een beroep op jouw hulp!

Wat gaan we doen?

Simpel! De woorden en letters, die de computer verkeerdelijk voor iets anders aanzag, corrigeren. Dat kan gaan van het aanpassen van een foutief herkende letter tot het herschrijven van woorden of delen van een zin. Ook vragen we je om aan te duiden wanneer een stuk tekst werd geschrapt, onderstreept of bijgevoegd. Doel is om op die manier een uitgebreid tekstcorpus te krijgen dat ons een schat aan informatie zal verschaffen over het dagelijkse leven in de achttiende-eeuwse Zuidelijke Nederlanden in het algemeen en de stad Brugge in het bijzonder.

Voor wie?

Iedereen die geïnteresseerd is in het dagelijkse leven in het verleden. Hoewel de getuigenverklaringen uit het archief van de Brugse schepenbank afkomstig zijn, overstijgt het belang van dit uitzonderlijk rijke bronnenmateriaal de stad Brugge. Het achttiende-eeuwse geschrift is over het algemeen vrij goed leesbaar, al kan een basiskennis paleografie (het ontcijferen van ‘oud schrift’) je wel van pas komen bij de getuigenissen uit de eerste helft van de eeuw. Vooraleer je van start gaat, lees je best eerst de transcriptieregels.

Wat krijg je ervoor terug?

De getuigenverklaringen laten je toe je onder te dompelen in het dagelijkse leven van Brugge in de achttiende eeuw. Moord, diefstal, verkrachting, oproer,…het is slechts een greep uit de delicten die je in dit materiaal kan aantreffen. Pruikenmakers, brandenwijnschenksters, stoeldraaiers, brouwers en nog tientallen andere beroepscategorieën vertellen over het misdrijf waarvan ze getuige waren. In de context daarvan geven ze daarbij vaak een unieke inkijk op hun eigen leven, waarbij je als lezer als het ware een blik kan werpen over wat er zich afspeelde achter de Brugse gevels. Kortom: de ultieme historische sensatie! Daarnaast kan je per gecorrigeerde transcriptie 1 punt verdienen. Zodra de tekst door ons is gecontroleerd, krijg je nog een extra punt. Wanneer je 1000 punten hebt verzameld, kan je die inruilen voor een exemplaar van het boek 'Brugge, stad van water', de stadsbiografie die Jo Berten zeer recent publiceerde.

Let op: het boek 'Goede muren maken goede buren. Verbouwingen en buurtleven in Brugge, 1500-1800' van Heidi Deneweth is momenteel helaas niet meer verkrijgbaar!

 

 


Cover van 'Brugge, stad van water'

Meer informatie?

Voor meer informatie over Getuigenissen, waarbinnen dit correctieproject kadert, kan je terecht op onze projectwebsite. Hier kan je ook inschrijven op onze nieuwsbrief. Heb je de smaak te pakken gekregen en wil je wat meer uitdaging. Help ons dan mee met het transcriberen van getuigenverklaringen en verhoren van verdachten op ons transcriptieplatform waar je niet alleen nog meer achttiende, maar ook negentiende-eeuws materiaal kan vinden. Je kan ons ook altijd contacteren via Getuigenissen@vub.be.