Geen toestemming om te trouwen en dan?
Updated at:
Acte van Eerbied door Adrianus Mensborg, Culemborg 2 september 1817
In deze notariële akte is te zien dat Adrianus Mensborg een zogenoemde Acte van Eerbied laat opmaken gericht aan zijn ouders.
Het betreft een akte om in het huwelijk te kunnen treden met Alida Deenik.
Hiervoor heeft hij de toestemming van zijn ouders nodig. Deze toestemming hebben ze (nog) niet verleend. Adrianus heeft zich nu tot de notaris gewend.
Adrianus is (net) 25 jaar, een cruciale leeftijd binnen het huwelijksrecht, en hij wil dolgraag trouwen met Alida Deenik, 32 jaar oud.
De notaris treedt op als bemiddelaar vanuit rechtswegen en stelt een akte van eerbied op.
Hoe deze procedure in zijn werk ging en of het huwelijk tussen Adrianus en Alida daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, is te lezen in dit achtergrondverhaal.
Geen toestemming om te trouwen, toch getrouwd?
Bij een huwelijk was het huwelijksconsent van de ouders, grootouders of voogd aan de bruid of bruidegom noodzakelijk.
Bij weigering stapte men naar de notaris, liet een akte van eerbied opmaken, waarin de ouders werd gevraagd alsnog huwelijkstoestemming te geven.
Het gaat hier om het huwelijksrecht zoals vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek met als basis de Code Napoléon uit 1809.
Vanaf 18 jaar (mannen) of 15 jaar (vrouwen) mocht men trouwen.
Vanaf 25 jaar (mannen) of 21 jaar (vrouwen) was men voor het huwelijksrecht meerderjarig.
In alle gevallen was toestemming van de ouders nodig.
Na de leeftijd van 25 of 21 jaar was dus ook toestemming nodig. Ook als het kind van de ouder al 50 jaar oud was of als men voor de 2e keer wilde trouwen.
Werd de huwelijkstoestemming niet verleend, kon men als meerderjarige gebruik maken van de Akte van Eerbied.
De akte werd maximaal drie keer aan de ouders betekend door de notaris, waarbij deze hen vroeg om de reden van weigering.
Gaf de weigerachtige ouder geen - of geen wettige - reden op, dan werd dat gezien als stilzwijgen en ging het huwelijk door.
Notaris aan huis, Caspar Luijken, 1698 - Bron: Deutsche fototek
In geval van Adrianus Mensborg en Alida Deenik biedt de notaris de maximale drie keer een akte van eerbied aan de ouders aan.
Op 10 september, 3 oktober en 3 november wordt hen gevraagd om toestemming voor het huwelijk.
De ouders geven géén toestemming voor het huwelijk. Tóch gaat het huwelijk door.
Op 6 november registreert de rechtbank dat drie keer een akte van eerbied is aangeboden en geen wettelijk bezwaar bestaat tegen het huwelijk.
Op 3 december trouwen ze te Culemborg.
Huwelijksakte Adrianus Mensborg en Alida Deenik, Culemborg 3 december 1817 - Gelders Archief
Hierin valt te lezen:
" [...] Adrianus is 25 jaar, knopenmaker, geboren en getogen te Culenborg, zoon van Jacobus Mensborg knopenmaker, en Johanna Nouwen, echtelieden wonen alhier ter stede, hebbende [...] hij comparant Adrianus Mensborg drie actens van eerbied aan zijn bovengemelde ouders aangezegd de eerste op den tienden september deses jaar achtien honderd zeventien, worden actens Gijsbert Wolphert Wouter Aert en getuigen gepasseert en den derden september daar aan volgende voor welgemelde notaris en getuigen deses jaars achtien honderd zeventien gepasseert en den derden october daar aan volgende alhier geregistreerd; mitsgaders de derde voor den selven notaris en getuigen alhier gepasseert den derden november deses jaars achtien honderd zeventien en den zesden november daar aan volgende alhier geregistreerd - [...]"
Uit overige akten blijkt helaas niet veel huwelijksgeluk...
In 1822 trouwt Alida Deenik opnieuw, als weduwe van Adrianus Mensborg.
Binnen de 5 jaar na het huwelijk is Adrianus dus overleden.
In 1824 overlijdt ook Alida, 38 jaar oud en, voor zover bekend, kinderloos.
Troost de gedachte hóe graag Adrianus en Alida met elkaar in het huwelijk hebben willen treden. Daar moet sprake zijn geweest van diepe liefde.
