Bondsgebouw in Ammerzoden
Updated at:
"Bondsgebouw Ammerzoden wat voor bond? De Boerenbond?", merkt Femke de Slegte bij deze akte op.
Verpachting, Ammerzoden, 25 maart 1927 – RAR 3182-2015-Ammerzoden, NL-TlRAR_03182-02015_0004, akte 6653
Verpachting “Ammerzoden Bondsgebouw Arie van den Oord Willemzoon, Simon Johannes Ivens beiden te Ammerzoden”.
Het betreft hier het Bondsgebouw van de Heilige Willibrordus te Ammerzoden, de Rooms-Katholieke Kerk, aan de Voorstraat te Ammerzoden.
In 1910 besluit men een gemeenschapshuis te bouwen.
Gestoeld op het initiatief van de R.K. Volksbond in Amsterdam vanuit Bisdom Haarlem krijgt het gebouw de naam: ‘Bondsgebouw’.
Overigens niet het enige bondsgebouw in de regio; vanuit de Katholieke gemeenschap krijgen heel veel gemeenten in die tijd zo’n gemeenschapshuis.
Publicatie Uitschrijving aanbesteding Bondsgebouw, RK dagblad het Huisgezin, 15-02-1910 – Delpher
Publicatie Aanbesteding, De courant, 28-02-1910 – Delpher
Details Bouwtekening Bondsgebouw Ammerzoden, 1910 – RAR 3152-C343 Atlas voormalig Streekarchief Bommelerwaard
In diezelfde periode ontstaat de R.K. Arbeidersbeweging (1888-1914) ter verbetering van de positie van arbeiders.
Vakgenoten – allen Rooms-Katholiek – verenigen zich in vakverenigingen – voorlopers van de huidige vakbonden.
Zo is in 1914 de oprichting van de ‘Coöperatieve mandenmakerij St. Antonius’ te vinden, onderdeel uitmakend van Vakvereninging St. Antonius te Ammerzoden.
Publicatie Akten betreffende coöperatieve vereenigingen, Nederlandsche Staatscourant, 15-07-1914 – Delpher
Publicatie Het katholieke volk, 12-05-1911 – Delpher
Men komt bijeen in het Bondsgebouw, alwaar ook het kerkbestuur vergadert.
Naast vergaderingen vinden in het Bondsgebouw toneelavonden, muziekrepetities en zittingen door de notaris plaats.
Hieronder de publicatie van zittingen door notaris H.C. de Jongh, onder andere in Ammerzoden op 25 maart 1927 - de datum van de akte.
Publicatie Zittingen notaris H.C. de Jongh, Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant, 19-03-1927 – Delpher
Het Bondsgebouw blijft tot aan de Tweede Wereldoorlog als zodanig in gebruik.
Vanwege grote oorlogsschade in Ammerzoden wordt het gebouw na de oorlog verbouwd tot noodkerk, waarna het in 1954 de bestemming van dorpshuis krijgt.
"Overigens bijzonder dat van het ontwerp van het Bondsgebouw in 1910 een tekening bewaard is gebleven", vermeld Sil van Doornmalen.
Tijdens de oorlog is het gemeentehuis van Ammerzoden in die mate beschadigd, dat het archief verloren ging; alle bouwdossiers en het gehele Bevolkingsregister zijn vernietigd.
Alleen van de akten uit de Burgerlijke Stand die tevens in het Rijksarchief – elders – waren opgeslagen, zijn dubbelen beschikbaar.
Het ontwerp van het Bondsgebouw was tevens opgeslagen in het archief van het Bisdom en is dus ook bewaard gebleven.
