Notaris van toen zoekt transcribent van nu

Vele Handen project van Regionaal Archief Tilburg

27 maart 2017

Help mee om de archieven van notarissen in twaalf gemeenten beter vindbaar te maken

Vanaf april 2017 zoekt Regionaal Archief Tilburg vele extra handen voor het toegankelijk maken van notaris-archieven. Hou je van het lezen van oud schrift, van archiefonderzoek of van lokale geschiedenis? Dan is dit project iets voor jou. Hieronder lees je wat het project inhoudt, wat je van het archief kunt verwachten en wat jij voor het archief kunt betekenen.

De akten die notarissen in de loop der eeuwen hebben opgemaakt vertellen veel over het dagelijks en economisch leven. Die informatie is interessant en belangrijk voor stamboomonderzoek en lokale geschiedenis. Je leest in die akten bijvoorbeeld over de verkoop van huizen, landerijen en inboedels, over het vastleggen van afspraken bij een huwelijk of bij de start van een onderneming. Maar ook kom je testamenten en schuldbekentenissen tegen, die onze voorouders officieel wilden vastleggen. 

Regionaal Archief Tilburg heeft vele meters aan notarieel archief gedigitaliseerd. Met jullie hulp kunnen we die online toegankelijk te maken.

 

Wat zijn notariële archieven?

Notarissen hebben als taak het opmaken van officiële akten. Soms heeft iets alleen maar rechtskracht als er door een notaris een akte van is opgemaakt, bv. koopcontracten en testamenten. De partijen die zo'n akte laten opmaken krijgen een exemplaar van die akte. Ook de notaris houdt een exemplaar: de minuut. De minuten van alle akten die een notaris heeft opgemaakt vormen een notarieel archief. Regionaal Archief Tilburg beheert van twaalf gemeenten de notariële archieven die ouder zijn dan 75 jaar.

In de notariële archieven vind je een rijke schakering aan onderwerpen die onmisbaar zijn voor historisch onderzoek. Ze geven vaak een kijkje in het dagelijks leven, gebruiken en gebruiksvoorwerpen. Deze archieven worden dan ook geraadpleegd door bijvoorbeeld historici, stamboomonderzoekers, heemkundigen en huizenonderzoekers. 

De notariële archieven van voor 1811 zijn deels al op naam nader toegankelijk gemaakt door de vrijwilligers van Regionaal Archief Tilburg. De archieven van na 1811 zijn slechts beperkt toegankelijk door middel van kleine samenvattingen van de akten. Omdat de rol van de notaris in de loop van 19de en 20ste eeuw steeds belangrijker werd, groeiden deze archieven sneller dan in de periode ervoor. Om al die waardevolle informatie sneller beschikbaar te krijgen voor onderzoek roepen we de hulp in van de crowd, jullie dus!

 

Wat zijn repertoria?

De notarissen hielden zelf een index bij voor hun eigen archief: het repertorium. Dit is een register waarin een notaris iedere akte in het kort beschrijft, met het nummer van de akte, de datum, de soort akte en vermelde namen, plaatsen en (on)roerende goederen. Je kunt het zien als een soort handige samenvattingen van alle akten van een notaris.

De akten die in het repertorium als minuut vermeld worden, zijn als origineel opgenomen in het archief van de notaris.

Van de akten die vermeld worden als brevet of originali is in het archief geen exemplaar aanwezig. Er was dan alleen een exemplaar voor de aanvrager gemaakt, maar de samenvatting staat wel in het repertorium. Repertoria bieden een snelle toegang op de minuten én brevetten.

 

Wat levert het project op?

De repertoria van Regionaal Archief Tilburg, 1.449 banden in totaal, ongeveer 15.000 digitale scans. Om de gegevens in deze repertoria toegankelijk te maken, heeft het archief hulp nodig van enthousiaste mensen die online de gegevens willen indiceren en transcriberen. Het transcriberen is niet altijd makkelijk, maar het puzzelen op de oude tekst is vaak leuk werk. Het draagt bij aan de toegankelijkheid van een heel belangrijke en veel geraadpleegde serie archieven.

  

Meedoen geeft je een beter beeld van wat er allemaal in notariële archieven te vinden is, wat je kan helpen bij eigen onderzoek.

Op dit moment staan de gedigitaliseerde notarisarchieven al online op de website van Regionaal Archief Tilburg. Dit project maakt het doorzoeken van al die meters archief een heel stuk eenvoudiger. Na afloop van dit Vele Handen project komen alle ingevoerde teksten van de repertoria in een database beschikbaar. Via de website kan een onderzoeker de database doorzoeken en het betreffende repertorium inzien, maar ook direct een link volgen naar de eigenlijke notariële minuutakte.

  

De notarissen hebben door het maken van repertoria het archief op papier al toegankelijk gemaakt. Fijn dat we ze nu via Vele Handen digitaal toegankelijk kunnen maken. Help je mee?