Kleine boefjes en grote criminelen veilig achter slot en grendel in het BHIC

100.000 Brabantse boeven op internet

24 februari 2015

Ruim 250 mensen hebben zich de afgelopen maanden enthousiast beziggehouden met het opsporen van boeven uit de gevangenisregisters van het BHIC op VeleHanden. Dankzij dit unieke crowdsourcingsproject zijn de oude inschrijvingsregisters van Brabantse strafgevangenissen over de periode 1821-1925 vanaf nu online doorzoekbaar op naam, leeftijd, geboorteplaats en misdrijf. Dat betekent meer dan 100.000 registraties van kleine boefjes en grote criminelen op www.bhic.nl/stamboom.

Kleine boefjes en grote criminelen / Gevangenis Breda, gelegen aan de Nassausingel. Deur van een van de woonhuizen, gebouwd in 1885 / Voorbeeldpagina gevangisregister

Gevangenisregisters

Gevangenisregisters vormen de kern van de administratie van het gevangeniswezen uit de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw. Ze geven een zakelijke opsomming van gegevens van personen die in de strafinstellingen verbleven. De registers hebben vaak een nogal forse fysieke omvang, de informatie is er volgens een bepaald model in kolommen opgenomen.

De inschrijvingsregisters van de Brabantse strafgevangenissen kunnen niet alleen gebruikt worden voor genealogisch onderzoek, maar bieden ook mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek van sociologisch/psychologische en criminologische aard. Ze geven persoonsinformatie als de naam, geboortedatum, -plaats en het beroep van de gevangene - mannen en vrouwen - maar bevatten ook informatie over de veroordeling door een rechtbank en het begane misdrijf. Vaak geven de registers ook een signalement van de gevangene en gegevens over zijn of haar ouders, de burgerlijke staat, het genoten onderwijs en gedrag in de gevangenis. Via deze inschrijvingsregisters vind je dus niet alleen veel informatie over een persoon, maar kun je bijvoorbeeld ook het vonnis van de strafzaak gemakkelijker terugvinden.

VeleHanden

Het grootste probleem bij het zoeken in gevangenisarchieven is de vraag in welke gevangenis de gedetineerde zijn of haar tijd heeft doorgebracht. Een veroordeelde gedetineerde kon namelijk in principe in het gehele land worden geplaatst. De Brabantse gevangenissen werden dan ook niet alleen bevolkt door Brabanders, maar door boeven van heinde en verre. In de inschrijvingsregisters kon je tot voor kort echter alleen op datum zoeken, een digitale naamindex was niet voorhanden.

Daar heeft het BHIC samen met vele handen verandering in gebracht. Letterlijk, want op de website VeleHanden.nl kon iedereen helpen met het op naam toegankelijk maken van de gescande inschrijvingsregisters van de Brabantse strafgevangenissen. Het fantastische resultaat na drie maanden is nu een online database waarin iedereen op persoonsnaam de gevangenisregisters kan doorzoeken van de grote strafgevangenissen in 's-Hertogenbosch, Breda en Eindhoven. Die database vind je hier: www.bhic.nl/stamboom (ga naar ‘uitgebreid zoeken’ en vink de gevangenisregisters aan).