Diamantbewerkers Amsterdam

Help de invoer van de ledenadministratie van de Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond te controleren! Ontdek waar de diamantbewerkers woonden en welke beroepen er waren.

Current status

  • 44.526 scans
  • 249 participants

Project info

Amsterdamse diamantbewerkers en de ANDB

Na een grote staking richtten de Amsterdamse diamantbewerkers op 18 november 1894 de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond (ANDB) op. Amsterdam was op dat moment hèt centrum van de diamantindustrie. Op zijn hoogtepunt had de bond 10.000 leden. Een flink deel van hen was Joods, maar lang niet iedereen, er waren mannen werkzaam in het vak, maar ook vrouwen en er bestonden veel verschillende beroepen binnen het vak. Bondsleiders Henri Polak en Jan van Zutphen wisten een eenheid van de ANDB te maken en vele successen te boeken, zoals hogere lonen, de 8-urige werkdag en een betaalde week vakantie. Door de onderlinge solidariteit en de trouwe contributie-afdracht kon de ANDB zorgen voor uitkeringen bij staking, ziekte en bevalling. 

De ledenadministratie van deze interessante bond willen we nu graag met uw hulp toegankelijk maken.

Lidmaatschapskaarten en leerlingkaarten

Ieder lid van de ANDB kreeg een eigen lidmaatschapskaart, waarop naam,  geboortedatum en adres(sen) zijn genoteerd. De kaart laat ook zien van welke vakgroep iemand lid was, dat correspondeert met het vak dat iemand binnen de diamantindustrie uitoefende: iemand in vakgroep vijf was bijvoorbeeld roosjesslijper. Verder bevat de kaart gegevens over de datum waarop het lidmaatschap begon en eindigde en vaak wordt ook de reden van de beëindiging van het lidmaatschap gegeven. Voor je aan de slag kon als diamantbewerker moest je een aantal jaren in de leer. Vanaf 1904 ging de ANDB ook de leerlingen administreren om zo te controleren of er niet teveel leerlingen opgeleid zouden worden..

De kaarten laten mooi zien wie nu eigenlijk de leden van de ANDB waren en ze geven antwoord op een hele reeks van vragen, zoals: in welke vakken werkten ze, veranderden ze van beroep, waar woonden ze? Verhuisden ze vaak? Maakten ze carrière in de diamantindustrie of juist niet, verhuisden ze naar ‘betere’ buurten of juist niet? Hoe vaak was een leerling diamantbewerker de zoon of dochter van een vader of moeder die ook in de diamant werkte?


Wat gaan we doen en waarom?

We vragen u om ons mee te helpen alle gegevens van de lidmaatschapskaarten en leerlingkaarten die al zijn ingevoerd te controleren, zodat we straks de kaarten doorzoekbaar kunnen maken op de website van het project. Bezoekers van de website kunnen zoeken op naam, adres of beroep en krijgen dan de lidmaatschapskaarten en/of leerlingkaarten van de gezochte personen te zien.

Maar dat is nog niet alles! Wij willen de gegevens die wij met uw hulp gaan verzamelen, gaan verrijken. Zo willen op basis van de voorna(a)m(en) van de diamantbewerkers bepalen om het om mannen of vrouwen gaat. Op die manier komen we te weten hoe groot het aandeel van vrouwen in de industrie en de bond nu eigenlijk was. Een koppeling met het bevolkingsregister kan ons leren welk deel van de leden Joods was. Een koppeling met het Digitaal Joods Monument maakt het mogelijk het lot van de Joodse leden tijdens de Tweede Wereldoorlog te volgen. Op de website gaan we de levensverhalen van een aantal diamantbewerkers en vakbondsleiders uitlichten, ook daar gaan we de informatie van de kaarten voor gebruiken.


Wat krijgt u er voor terug?

Per ingevoerde kaart krijgt u drie punten. Controleurs krijgen voor elke gecontroleerde kaart drie punten. De punten kunt u besteden aan een exclusieve rondleiding in het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam of een exclusieve rondleiding in de Burcht, het schitterende door Berlage ontworpen gebouw van de ANDB in Amsterdam of een scantegoed voor documenten of foto’s uit de IISG catalogus.

Het project Amsterdamse Diamantbewerkers en de ANDB is een initiatief van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Het project is mogelijk gemaakt door subsidies van het Mondriaanfonds, van Maror en met hulp van het Menasseh ben Israël Instituut.